zaterdag 31 januari 2009

Drinkende vrouwen zijn 'on-Indiaas'

De aanvallen op uitgaanspubliek in Mangalore door radicale hindoejongeren hebben het publieke debat in India inmiddels verdeeld in voor- en tegenstanders van de 'kroegcultuur'.

Volgens tegenstanders, veelal uit hindoenationalistische hoek, is die uit het Westen geïmporteerde culturele uitwas in tegenspraak met de beste Indiase tradities. Ze beroepen zich op verkeers- en criminaliteitsstatistieken, die ook hier natuurlijk niet spreken in het voordeel van vrije alcoholverkoop.

Voorstanders wijzen erop dat de gewelddadige extremisten in Mangalore het helemaal niet gemunt hadden op alcoholgebruikers - dan waren ze wel zo'n troosteloze tl-verlichte bar binnengedrongen waar gewone Indiërs zich stelselmatig klem zuipen.

In plaats daarvan koelden ze hun woede op het hippe Amnesia, en in het bijzonder op de meisjes, die zich volgens hen schuldig hadden gemaakt aan de drievoudige misdaad minderjarig, schaars gekleed en aan de alcohol te zijn.

Het gaat volgens de laatsten dus om ordinaire onderdrukking van vrouwen. Inderdaad, zoals in zoveel religies, een aloude hindoetraditie.

vrijdag 30 januari 2009

India: Een spons voor terrorisme

Op Irak na wordt geen land zo hevig geteisterd door terrorisme als India. Van islamitische separatisten in Jammu en Kashmir en het Noordoosten tot communisten in het noorden en hindoenationalisten overal wemelt het land van de extremistische groepen die niet terugdeinzen voor gratuit geweld tegen burgers.

Daar komt de dreiging uit het westen bij. Erfvijand Pakistan vertoont steeds meer trekken van een failed state, met meervoudige machtscentra binnen het regime, tribale gebieden waar terroristen hun gang gaan, en sinds kort een volledige regio waar de Taliban de scepter zwaaien, in pre-2001 Afghanistan stijl.

Het Indiase leger noch het inlichtingenapparaat is opgewassen tegen deze golf van moslimextremistisch geweld. Amerikaanse terrorismedeskundigen waren gisteren voor een bezorgde Senaatscommissie in Washington opmerkelijk bot in hun oordeel: India zal de komende jaren fungeren als een spons voor moslimterreur, en de klappen voor het Westen opvangen.

Ze waarschuwden dat het land dringend hulp van de VS nodig heeft, anders zou het 'verleid kunnen worden tot maatregelen die de regionale veiligheid in gevaar brengen'.
Ergo: India moet Pakistan geloofwaardig onder schot houden, om het Westen te doordringen van de noodzaak tot samenwerking.
Een weinig geruststellend vooruitzicht.

donderdag 29 januari 2009

Talibanisering van India?


Begin deze week drongen zo'n veertig opgejutte jongeren een discotheek binnen in Mangalore, aan de kust in Zuidwest-India. Camera's legden vast hoe ze bezoekers terroriseerden, vernielingen aanrichtten en meisjes hardhandig de tent uitjoegen.

De beelden zijn al dagenlang te zien op Indiase tv, en de hele week komen redacties en lezers van engelstalige kranten verontwaardigde woorden tekort om hun afschuw uit te drukken. De jongeren zijn lid van de hindoe-extremistische beweging Sri Ram Sene, een afsplitsing van Shiv Sena. Shiv Sena is weer gelieerd aan de hindoenationalistische regeringspartij BJP, van oud-premier Vajpayeee.

De BJP regeert ook in Mangalore, en het zijn vooral de vergoelijkende woorden van bestuurders - tezamen met het lankmoedige optreden van de lokale politie tegen de geweldplegers - die verontwaardiging en verontrusting wekken.

Talibanisering is natuurlijk overdreven, maar aanvallen zoals deze zullen ongetwijfeld toenemen de komende tijd, met nationale verkiezingen in het verschiet. De BJP zit in de oppositie, de Alliantie die de partij in de jaren negentig in de regering bracht is afgebrokkeld, en zoals zo vaak met extremistische bewegingen is de eerste reactie op tegenslag verdere radicalisering.

Wegwerppolitiek

Politiek gaat over Grote Ideeën, zo benadrukken onveranderlijk de handboeken politicologie, de handvesten van politieke partijen, de tekstboeken maatschappijleer, deftige columnisten en hoogdravende politici.
Maar in de huidige economische crisis vertonen bestuurders, politici en beleidsmakers een totaal gebrek aan het soort ideeën en principes waarover ze in vredestijd zo hoog opgeven. Al hun praatjes over wereld-en maatschappijbeelden blijken, eenmaal op de proef gesteld, niet meer dan een intellectueel piramidespel. Een beschamende vertoning.
De Grote Ideeën waarover politici zo graag praten zijn overbekend: Linkse (of liever: socialistische) partijen geloven in een maakbare samenleving met een staat die 'sociale rechtvaardigheid' afdwingt door de gedwongen overheveling van middelen van rijk naar arm, terwijl rechtse (of liever: liberale) partijen menen dat de onbelemmerde werking van vraag en aanbod de optimale verdeling van middelen oplevert.
De financiële crisis heeft dit hele schema overhoop geschopt. De meest laissez-faire president van Amerika sinds Ronald Reagan schroeft de overheidsuitgaven op de valreep nog even op tot historische hoogten, terwijl in Nederland het meest linkse kabinet sinds Den Uyl miljarden belastingeuro's pompt om de koopkracht van de falende bestuurders en beleggers van 's lands grootste banken op peil te houden.
En dat patroon zien we overal in de westerse wereld. Er zit geen enkel idee, geen wereldbeeld, geen overtuiging achter het onbeholpen ad hoc beleid. Van politieke opposities komt weinig anders dan vaak niet eens stilzwijgende instemming.
Als nood wet breekt, dan deugde de wet niet. Maar tien tegen een dat bestuurders, als de stofwolken van de economische puinhoop zijn neergedaald, weer ongeneerd hun principiële praatjes ten beste geven, in dezelfde adem afgevend op 'gelegenheidspolitiek', 'TV-democratie' en 'de waan van de dag'.

Life is so unfair

Sinds kort verzamel ik slogans op die grote borden langs de weg, waarop projectontwikkelaars aan voorbijgangers melden wat ze in hun schild voeren. De teksten gaan meestal vergezeld van pastelkleurige tekeningen van gelukkige gezinnen in moderne woningen met veel glas en groene planten.
"Building houses for the Upper Crest", luidt zo'n tekst bij een bouwplaats in Ernakulam, waar zwoegende arbeiders enorme bakken zand op het hoofd naar houten steigers dragen. Bij een veel groter bouwproject langs de snelweg in Trivandrum staat op een enorm bord (dat oprijst uit een rijtje krotten) te lezen: "Only a lucky few will live here! (Life is so unfair, isn't it?)" En langs dezelfde weg bouwt een aanemer die zich "Priviliged Living Inc." noemt.
Ik verzamel die slogans niet vanuit een soort misplaatste sociale verontwaardiging, integendeel. Ze illustreren iets dat me hier al van begin af aan opvalt, namelijk de acceptatie van en tolerantie voor verschillen - in welvaart, rijkdom, kansen enz.
Sociologen associëren grote verschillen in welvaart vaak met criminaliteit - zoals de endemische roof- en moordcultuur onder zwarte Zuid-Afrikanen - maar in India is daar weinig van te merken. En dat terwijl de beter gesitueerden hier nauwelijks hun best doen om sociale spanningen niet aan te wakkeren door een beetje discreet rijk te wezen.
Nee, ze consumeren er onbevangen en opzichtig op los temidden van de alomaanwezige armoede, hun koloniale Rolls Royce lookalikes terroriseren de wegen en iedereen lijkt dat volstrekt vanzelfsprekend te vinden. Getuige dus ook de slogans op die borden. Het ligt voor de hand dat te verklaren vanuit het kastesysteem, maar daarover volgende keer.

maandag 26 januari 2009

De 'sloppenporno' van Slumdog Millionaire


Indiase commentatoren en publicisten raken niet uitgepraat over Slumdog Millionaire, de Golden Globe-winnende, Oscar-genomineerde film over een jongen uit de sloppenwijken van Bombay die deelneemt aan een spelshow (een soort Lotto Weekend Miljonairs) om een oude liefde terug te vinden - en en passant miljoenen roepi's wint. Dit weekend opent de film in India.
Een heel geslaagde film vond ik. Gebaseerd op een Indiase roman, medegeregisseerd door een Indiase vrouw, met prijswinnende muziek van de Indiase musicus A.R. Rahman. Alle reden dus voor Indiërs die daartoe geneigd zijn, om met patriottische trots vervuld te zijn over deze prestatie. Maar zo werkt dat niet, althans niet onder intellectuelen van een post-koloniaal derdewereldland. Dag na dag verschijnen azijnzure opiniestukken in engelstalige media hier - en ook in de Britse trouwens. In de ergste wordt het Indiase deel van de crew bijna afgeschilderd als collaborateurs, onder een hoedje spelend met de westerse regisseur, acteurs en producenten om India in een kwaad daglicht te stellen.
De film zou de endemische armoede in India exploiteren, inspelen op de toeristische pornoficatie(!) van de Indiase krottenwijken, het valse beeld schilderen dat armoede te overwinnen valt met hard werk, of dat de straatkinderen geen hulp nodig hebben omdat ze zichzelf prima kunnen redden. Enzovoort. En natuurlijk was een volledig Indiase productie nooit zo in de westerse prijzen gevallen.
Sinds Weldenkende Westerlingen elkaar hardhandig hebben ingepeperd dat het kolonialisme een verwerpelijke en beschamende periode was, weet een elite onder de voormalig gekoloniseerde volken wellustig te parasiteren op dat schuldgevoel, om zo ongestoord zelf hun landgenoten te onderdrukken.
Iedere kritiek wordt afgedaan als neokolonialistische arrogantie, al is het land een open vuilnisbelt, de infrastructuur een chaos, het water vervuild en het volk straatarm, en al stamt vrijwel alles wat wel werkt uit de tijd van de koloniale 'onderdrukking'.
Die reflex valt nu dus zelfs een uitstekend artistiek product als Slumdog Millionaire ten deel; omdat een deel van de makers blank is (ras is erg belangrijk voor deze denkers) heeft de film niet het recht de schrijnende armoede in India aan de wereld te tonen.
De 'gewone' Indiër met genoeg geld om naar de bioscoop te gaan zal vermoedelijk een mooie en ontroerende film zien, eerlijker dan de gangbare Bollywoodkitsch, maar romantisch genoeg om de rauwe werkelijkheid even te vergeten. En trots zijn als gerechtigheid geschiedt en de film alle Oscars wegkaapt voor de neus van dat deplorabele wanproduct dat onbegrijpelijkerwijs de meeste nominaties kreeg.

zondag 25 januari 2009

Technopark, Trivandrum

In weinig landen is het verkeer zo dodelijk als in India, en van alle staten telt Kerala (31 miljoen inwoners, hoofdstad Trivandrum) ook nog eens relatief de meeste verkeersongevallen - dagelijks 100, waarbij gemiddeld 10 doden en 150 gewonden vallen.
De hobbelige snelweg naar Technopark, Trivandrum. De taxichauffeur baant zich onder voortdurend claxonneren een weg tussen de verkeersstromen. Alleen voor nog prestigieuzere auto's, bussen en vrachtwagens stelt hij de volgende halsbrekende inhaalactie even uit; al het andere verkeer - motors, scooters, auto's, riksja's, fietsen en olifanten - moet maken dat het uitwijkt. Or else.
Het Technopark is al in de jaren negentig gepland - ver voordat Bangalore zich ging afficheren als het Silicon Valley van India - maar zaken gaan in het communistische Kerala met al zijn inspraakprocedures nu eenmaal trager dan elders (A4, Zoeterwoude, anyone?). Het bestaat uit een paar moderne gebouwen en in het grootste is ARS Software gevestigd, een Nederlands bedrijf dat vanuit hier software ontwikkelt.
Bevreemdend, om vanuit het geploeter en de smerigheid buiten een kantoorruimte te betreden waar aan een wand, op platte televisieschermen, een kaart van Noord-Brabant te zien is, en camerabeelden van snelwegen in Zweden. Tegen een muur staat een groot, deels opengeschroefd bord met de tekst: Buslijn ... Naar... Vertrekt ... enz.
De Indiërs in dienst van ARS Software ontwikkelen hier systemen voor het Openbaar Vervoer in Limburg en Noord-Nederland, beheren camera's en lussen in Nederlandse en Scandinavische snelwegen, en verzamelen gegevens waarmee overheden stoplichten nog efficiënter kunnen instellen, verkeersstromen weer een tikje ordentelijker laten verlopen, en de veiligheid van Europese wegen dat ene graadje extra opschroeven.
De platte wereld is een eigenaardige plek.