Out of India

Vier maanden lang heb ik doorgebracht in het kleverige web van de Indiase bureaucratie. Ondanks talloze e-mails, brieven en telefoontjes ('Welcome to the embassy of India, the Hague. For visa services, press 1' - ik schrik nog wel eens wakker met die lijzige stem in m'n hoofd) bleven ze weigeren mij een langdurig journalistenvisum te verstrekken.

Herhaaldelijk aandringen van opdrachtgevers als Elsevier en de GPD-bladen mocht niet baten. Aanvankelijk voerde de dienstdoende ambtenaar, ene meneer Pankaj Sharma, aan dat een journalist voor een verblijf langer dan drie maanden een arbeidscontract nodig heeft. Dat is, zelfs als ik dat zelf zou willen, voor mijn opdrachtgevers uitgesloten.

Begin augustus kreeg ik te horen dat ik zo'n kortlopend visum opnieuw zou kunnen krijgen. Als ik dan, in de woorden van Sharma, 'good stories about India' schrijf, willen ze tegen die tijd opnieuw overwegen of ik langer mag blijven.

Tja. Behalve dat dat neerkomt op censuur, betekent het ook dat ik over drie maanden hetzelfde slopende proces moet doormaken. Dat is geen basis voor een langdurig verblijf - uiteindelijk de noodzakelijke meerwaarde van een correspondent.

Een correspondent die trouwens een steeds grotere zeldzaamheid gaat worden, gezien het feit dat India niet het enige land is dat zulke visumregels hanteert, en gezien het gestage tempo waarin Nederlandse media hun vaste correspondentennetwerken afbouwen. Als die niet door freelancers vervangen kunnen worden, blijft alleen berichtgeving van persbureaus over.

Een T-Ford voor de 21ste eeuw

Gisteren was ik bij de spectaculaire lancering van de Tata Nano, waar ik maandag voor de GPD al een stuk over schreef. Het is voor 1500 euro een hele basic auto, zij het ruimer en comfortabeler dan ik had verwacht.

Hoe dan ook zal het geringe aanbod in elk geval de komende twee jaar bij lange na niet kunnen voldoen aan de zo zorgvuldig gehypte vraag. Tata heeft productieproblemen nadat protesten tegen landonteigening in de ene staat de autobouwer dwongen de bijna voltooide fabriek te verplaatsen.

Dat zijn nu eenmaal de lasten van een democratie, verzuchtte een Indiase journalist naast me: in China was die fabriek er rücksichtslos neergezet. De aimabele grootindustrieel Ratan Tata zelf sprak op de persconferentie met een zekere lichtvoetige mismoedigheid over de problemen.

Op dezelfde massale persbijeenkomt vroeg een Britse journalist (kaalgeschoren, klein brilletje, een soort Giphart) van de Daily Telegraph hoeveel een fabrieksarbeider aan de lopende Nano-banden verdient. De Telegraph, inderdaad, die normaal gesproken luidruchtig de genoegens van globalisering verkondigt (zolang die geen Britse banen kost of extra immigratie oplevert).

De beleefde Tata overlegde even met zijn CFO. De zaal was ineens rumoerig. Rond de 150.000 roepi (2300 euro) per jaar, luidde het antwoord. De journalist had een triomfalistische grijns op zijn zelfvoldane tronie. Zie je wel.

Maar Tata zelf voegde daaraan toe dat zijn arbeiders hetzelfde verdienen in fabrieken waar veel duurdere modellen worden gemaakt. De suggestie dat de prijs alleen door uitbuiting zo laag kan zijn, is dus...kwaadaardig te noemen (een misschien wel revanchistische kwaadaardigheid, die ik wel vaker meen te bespeuren in de rechtse Britse media als het over de oude kolonie gaat).

Hoe dan ook, met 150.000 roepi per jaar kan dezelfde arbeider, met behulp van de financieringsplannen die Tata tegelijkertijd onthulde, zichzelf deze auto best permitteren (iets wat de naaistertjes van de Nike-fabrieken hier niet kunnen zeggen over hún produkt).

Al duurt het nog even, de Tata Nano wordt de T-ford van de 21ste eeuw.

Bittere strijd om Gandhi's spullen

Het was al nauwelijks een reëel voorstel maar de Indiase regering heeft het voor de zekerheid toch even publiekelijk van de hand gewezen: het land gaat niet miljarden extra besteden aan armenzorg, of miljoenen aan een internationale Gandhi-expositie, alleen omdat vredesactivist James Otis dat wil.

Otis is in het bezit van de schamele bezittingen van de beroemdste Indiër, Mahatma Gandhi. De spullen van de geweldloze vrijheidsstrijder - het typerende brilletje, een paar sandalen, een horloge, een bord en kom en wat papierwerk - zouden vandaag in New York worden geveild.

Een achterkleinzoon van Gandhi in Londen maakte eind vorige maand bezwaar tegen de veiling: een belediging voor India die moet worden verboden. En als het even kan wil hij ook de koh-i-noor terug. Maar een inzamelactie onder expats bracht beschamend weinig op.

Eergisteren bepaalde het hooggerechtshof in Delhi dat de verkoop illegaal is. Met die uitspraak in de hand probeert de Indiase regering nu langs diplomatieke weg de veiling te stoppen.

Toch merk ik weinig van massale verontwaardiging onder Indiërs. Weliswaar is de Gandhi-cultus hier ogenschijnlijk nog springlevend. Ieder dorp met meer dan een paar straten heeft de grootste naar hem vernoemd. Een plaats is pas een stad als er op een centraal verkeerspleintje een liefst verguld beeld van een schaars geklede 'Bapu' staat.

Die alomaanwezigheid heeft hij ook te danken aan de Congrespartij, waar hij onlosmakelijk mee verbonden is en die hem jarenlang heeft opgevoerd als symbool van nationale eenheid. Maar de corrupte en nepotistische Congrespartij hangt veel Indiërs al lang de keel uit.

Misschien winden ze zich daarom niet al te zeer op over de veiling. Hoe dan ook een verstandige reactie, want als de Indiase regering niet zo'n stennis had geschopt, had ze waarschijnlijk anoniem biedend de spullen voor een fractie kunnen bemachtigen.

En veel Indiërs ontgaat ook niet de ironie: Biedoorlog en bittere strijd om de schamele spulletjes van een anti-materialistische pacifist.

Verdeeldheid zaaien doe je samen

Deze week schreef de Wereldhindoeraad (VHP) een brief aan de dertien belangrijkste Indiase islamitische organisaties. Of de heren ulema even een fatwa willen uitvaardigen om terreur in India onislamitisch te verklaren.

De moslimleiders wordt verzocht expliciet te stellen dat hindoes geen kafirs (heidenen) zijn, en dat India geen legitiem doelwit vormt van heilige islamitische oorlogvoering, jihad.

Moslimleiders wuifden de eisen vandaag schouderophalend weg: ze ageren dagelijks tegen terreur en religieuze haat. Indiase moslims houden van hun land en niemand in de gemeenschap beschouwt India of hindoes als doelwit. De eis is dus irrelevant

Een begrijpelijke reactie. Het eisen van zulke loyaliteitsverklaringen van moslimminderheden - ook bepaalde westerse politici niet vreemd - komt neer op een motie van wantrouwen tegen de hele bevolkingsgroep.

Anderzijds is de angst voor islamitische terreur van eigen bodem niet ongegrond. Goedbedoelde anti-terreurcampagnes vanuit de islamitische gemeenschap en ondubbelzinnige veroordeling van terroristen kunnen niet doen vergeten dat India in 2007 na Irak de meeste terreurslachtoffers telde.

Maar juist het zaaien van verdeeldheid tussen moslimminderheden en overige bevolkingsgroepen is een expliciet strategisch doel van islamitische terreurgroepen.

En nergens is daarvoor de bodem zo vruchtbaar als in India, waar religieus geweld altijd op de loer ligt, en waar meer moslims wonen (ca. 154 miljoen) dan in welk ander land dan ook, op Indonesië na.

Verdeeldheid zaaien doen extremisten van alle gezindten het liefst samen. Zo ook hier. De organisatie achter de brief - of is het een dwangbevel? - aan de moslimleiders is gelieerd aan verschillende radicale hindoeïstische groeperingen, en aan hindoepartij BJP.

Een goedkope verkiezingsstunt dus. Handel in angst, kapitaliserend op woede en wantrouwen na de aanslagen van november in Mumbai, en speculerend op onwil van moslimorganisaties om zich de islamitische wet te laten voorschrijven.

Gelukkig bieden rendementen uit het verleden geen garantie voor de toekomst.

Every slumdog has its day!

Slumdog Millionaire sleepte dit jaar de meeste Oscars in de wacht, waaronder de belangrijkste voor Beste Film van 2008. Gezien de concurrentie niet meer dan terecht.

De film wekte enige controverse, binnen maar vooral buiten India. Binnen India leidde het scheldwoord 'slumdog' in de titel tot verontwaardiging onder sloppenwijkbewoners. Althans, hun zelfbenoemde vertegenwoordigers, wat heel iets anders is.

In de media en op straat heb ik hierover weinig vernomen - maar dat kan ook komen doordat slumdogs, zoals verreweg de meeste Indiërs - geen geld hebben voor de dure bioscopen waar de film draait. En sowieso de voorkeur geven aan het gangbare Bollywood-escapisme.

Ook zouden hindoes zich druk hebben gemaakt over oneerbiedige beelden van Rama - een jongetje dat zich verkleedt als de belangrijke godheid. In sommige plaatsen wisten deze hindoes vertoning te voorkomen. Letterlijk een handvol mensen ging in Mumbai de straat op om te protesteren.

Goed, hindoe-extremisten grijpen de laatste tijd alles aan om van zich te doen spreken. Van de andere kant waren er in verschillende hindoetempels afgelopen weekend ceremonies en gebeden om de film bij de Oscaruitreiking een steuntje in de rug te geven.

Verder was er nog Bollywood superster Amitabh Bachchan, die de film zou hebben bekritiseerd vanwege het eenzijdige beeld dat die van India schetst. Hij ontkende dat later in alle toonaarden.

Maar de heftigste controverse speelde zich toch af op de opiniepagina's van buitenlandse kranten. Opmerkelijk genoeg waren het vooral autochtone Britse scribenten die zich druk maakten. Een van hen trok de schrille term 'armoedeporno' uit de kast.

Dat slaat nergens op. Als Slumdog armoedeporno is, dan is heel India één grote, permanente orgie van de extreemste soort. Een film die hier speelt zónder de alomaanwezige armoede te tonen - zoals de meeste Bollywoodfilms - zou hypocriet zijn. En overigens is de sloppenwijk in de film slechts het decor voor wat in de eerste plaats een zelfs wat zoetsappig liefdesverhaal is.

De fractie van de Indiase bevolking die er kennis van neemt, zal vooral trots zijn op het recordaantal Oscars dat hun landgenoten dit jaar wonnen. De film zelf, al ruim een maand in de bioscopen, is hier nog geen hit. Maar dat kan nog komen.

Lokale democratie (2): knokpartij

Gemeenteraadsleden die de vergaderkamer van de oppositie openbreken om een ongehoorzame collega te 'ontvoeren', woedende politici die de raadszaal kort en klein slaan en elkaar in de haren vliegen, en een politiecommissaris die 'geamuseerd' toekijkt en bevelen tot ingrijpen stoïcijns negeert.

Zoals de absurdistische aanloop al deed vermoeden zijn de burgemeestersverkiezingen in Mysore tumultueus verlopen. Ik mocht het stadhuis niet in, en ook de lokale pers kon de zitting niet bijwonen.

Maar goed, Mysore heeft een nieuwe burgemeester. Een lid van een zogenoemde 'achtergestelde kaste' - waarvoor de post is gereserveerd, positieve discriminatie is inherent aan Indiase politiek - maar ook echtgenoot van een raadslid, zoon van een vorige burgemeester, neef van de nieuwe loco-burgemeester, enz.

Geen wonder dat maatschappelijke, religieuze en etnische groepen hier dag in dag uit alles uit de kast halen om in de zogeheten 'scheduled castes and tribes' indeling te komen. Een voortdurende strijd om de meeste achterstelling.

Lokale democratie (1): Verstoppertje

In het stadje Mysore kiest de gemeenteraad vandaag een nieuwe burgemeester. Net als in Nederland is dat een nogal ondoorzichtig proces, met veel gerommel onder tafel en handjeklap tussen partijen. Alleen gaat het er hier een stuk harder aan toe.

De aanloop naar de verkiezingen is tamelijk absurd. De partijen spelen letterlijk verstoppertje met hun eigen politici, die van de ene naar de andere geheime lokatie worden gesleept. Hun mobiele telefoons worden ingenomen en ze worden nauwgezet in de gaten gehouden.

Dat is een gevolg van een campagne van hindoepartij BJP, om raadsleden los te weken van de concurrerende Congrespartij. Weliswaar een ideologische tegenhanger, maar beloften van baantjes en keiharde cash overbruggen ook de meest principiële verschillen.

Het 'stropen' van politieke tegenstanders leek deze week succesvol: de BJP kaapte genoeg Congresleden en Onafhankelijken weg om de vereiste meerderheid te krijgen. Maar de Congrespartij nam tegenmaatregelen.

Zo zijn alle overgebleven 'loyale' raadsleden in het diepste geheim, en zonder hun BlackBerry's, overgebracht naar een resort op onbekende lokatie, om ze volledig te isoleren. Intussen organiseren Congresleden met onverhuld sarcasme inzamelingen in de wijken van de overlopers, om ze 'terug te kunnen kopen'.

Ook hield de partij protesten bij de woningen van overgelopen raadsleden. Die waren natuurlijk niet thuis, want de BJP verbergt op zijn beurt de omgekochte politici. Maar met minder succes: op het laatste moment keerde tenminste één naar de hindoenationalisten overgelopen raadslid - nota ben een moslim - terug in de moederschoot.

De uitslag blijft dus ongewis. De stemming zelf heeft op dit moment plaats, achter gesloten deuren, onder zware bewaking. Op iedere straathoek rond het stadhuis staan rijen politiemannen te paard, traangaskanonnen en gehelmde ordetroepen met gemene bamboestokken klaar om in te grijpen.

Democratie. Hoe dan ook de vermakelijkste regeringsvorm.

Gewone Man belt politici gek

Wouter Bos mag dan koketteren met zijn bosblog, en Maxime Verhagen met zijn twitterverslaving, qua bereikbaarheid en contactbereidheid halen ze het niet bij Indiase politici in de staat Bihar.

In een vlaag van volksliefde verordonneerde de minister-president van die staat dat alle hogere bureaucraten en politici hun mobiele nummer openbaar moeten maken. De Gewone Man (aam admi) zou direct bij hen terecht kunnen met zijn problemen.

Dat hebben ze geweten. De Gewone Man heeft zich sindsdien een onverbeterlijke zeurpiet, stalker en treiteraar betoond, zonder een greintje respect voor nachtrust en gezinsleven van de boven-hem-gestelden.

Die ontvangen in het holst van de nacht telefoontjes van nieuwsgierige dorpelingen die alleen willen weten of ze nu echt met de minister spreken. De minister-president zelf is in een week tijd 600 keer gebeld.

'Zelfs in dit late stadium van mijn carrière is deze ervaring een eye-opener,' aldus een uitgeputte Pillai in de Deccan Herald (die zijn mobiele nummer trouwens doodleuk afdrukt in het artikel).

Veel klachten zijn best steekhoudend, en betreffen de inderdaad ergerlijke onderbrekingen van de stroomvoorziening in zo'n beetje het hele land. De oplossing van de energieminister is nu simpel: maak ook het nummer van de voorzitter van de staatsenergieraad openbaar.

'Noteer dit nummer: 9835037460,' aldus de minister in de krant. 'Bel dat maar als er problemen zijn, of als ze geld vragen voor hervatting van de stroomvoorziening.'

Ook de eigenaar van dat nummer kan zijn simkaart nu wel weggooien. Dag en nacht wordt hij gebeld door 'goedgelovige dorpelingen', meldt het artikel. Kan kloppen - hij was het afgelopen half uur in elk geval in gesprek.

Draconische maatregelen voor 'V-day'

Valentijnsdag. Zoals ik al blogde is er door de media met een mengsel van vrees en sensatielust naar toe geleefd, nadat eerder deze maand radicale hindoes dreigden met verstoring van de festiviteiten.

In Bangalore was vrijdag al veel politie op de been. Bij een winkelcentrum waar een bloemverkoper zijn stal had gepimpt met een hart van rode rozen, stond een dozijn agenten met geweren de boel te beveiligen. De situatie was volgens de leidinggevende 'gespannen' - al was er geen hindoeradicaal te bekennen.

Eerder blies de extremistische hindoebeweging Sri Ram Sene het plan af om verliefde koppels zaterdag te dwingen ter plekke in het huwelijk te treden. Toch nemen de autoriteiten geen enkel risico: de leider van Sri Ram Sene is gearresteerd en alleen al in Bangalore zijn honderden mensen preventief in hechtenis genomen.

Draconische maatregelen dus, en die werken: het is rustig in de stad. Kleine groepen demonstranten lopen rond, in gezelschap van een disproportioneel aantal journalisten, fotografen en cameramensen. De betogers dragen A4tjes waarop ze met roze viltstift leuzen over liefde en vrijheid hebben geschreven.

Volgens enkele Indiërs die ik gisteravond sprak hebben veel jongeren zich toch bang laten maken. Ze nemen geen risico en vieren Valentijnsdag liever thuis. 'Gewoon een goed excuus voor de mannen,' oordeelt een Indiër lachend, 'scheelt ze een hoop geld voor romantische dinertjes en hotelkamers.'

Pakistan en Mumbai-terreur: staaltje smart power

Eerder deze week schreef ik dat Pakistan geen belang heeft bij een snelle afhandeling van het onderzoek naar de aanslagen in Mumbai, en tot nog toe dan ook niets anders heeft gedaan dan schaamteloos traineren.

Toch deed Islamabad donderdag een opmerkelijk concessie: Ja, het bloedbad dat gedrogeerde en gehersenspoelde moslimjongens de 26ste november aanrichtten, is althans deels voorbereid op Pakistaanse bodem.

Hoewel de regering zelden met één mond spreekt, zijn de uitspraken van minister van Binnenlandse Zaken Rehman Malik eensluidend. Hij meldde onder meer dat de politie de koper heeft getraceerd van de rubberboten waarmee de terroristen aan land kwamen.

Verschillende sporen leidden naar een schuilplaats van de verboden terreurgroep Lashkar-e-Taiba in Pakistan. Een Pakistaanse handlanger die geldtransacties uitvoerde, is gearresteerd - hij is aangewezen als de hoofdverdachte.

Een andere Pakistaan, die vanuit Barcelona de internettelefonie regelde waarmee de terroristen contact hielden tijdens de slachtpartij, is naar Pakistan gelokt (Malik: 'vraag me niet hoe') en ingerekend.

Uitgebreide informatie dus, waaruit moet blijken dat Pakistan het onderzoek serieus heeft genomen. Toch worden er (wederom) meer vragen opgeroepen dan beantwoord. Zelfs letterlijk, want de minister besloot met een lijst van 30 vragen aan Indiase opsporingsdiensten.

Sommige van die vragen zijn politiek en maatschappelijk explosief - zoals aanwijzingen voor hulp vanaf Indiase bodem. Andere, zoals het verzoek de enige levend opgepakte terrorist in Pakistan te horen, zullen argwaan wekken in India.

Argwaan die toch al wordt gevoed door het feit dat de invloedrijke leider van Lashkar-e-Taiba nog altijd niet is opgepakt, en dat er evenmin duidelijkheid is over de rol van de Pakistaanse inlichtingendienst ISI.

Neemt niet weg dat Pakistan zich op het eerste gezicht bereidwillig heeft getoond. Dat had ongetwijfeld te maken met het bezoek van de nieuwe Amerikaanse speciaal gezant voor Pakistan en Afghanistan, zwaargewicht Richard Holbrooke.

Amerika heeft best wat speelruimte, met de belofte van jaarlijkse miljardensteun aan het geruïneerde Pakistan als wortel en aanvallen van onbemande Amerikaanse drones op Pakistaans grondgebied als stok. Die ruimte heeft de lepe Holbrooke optimaal benut.

'Smart power' indeed!

Roze slipjes voor radicale hindoeleider

Hij vervloekt de dag als een perverse westerse uitvinding en beschouwt meisjes die dan hun liefde verklaren als losgeslagen sletten. Maar Pramod Muthalik, puriteinse leider van de 'hindoeïstische taliban' zal op Valentijnsdag een berg roze slipjes aantreffen in zijn brievenbus.

Leden van het Alternative Law Forum (ALF) zijn een campagne gestart om de roze onderbroekjes (chaddhis) in te zamelen. Het Consortium van Kroeglopende, Losbandige en Assertieve Vrouwen zorgt dat die op 14 februari bij de radicale hindoebeweging Sri Ram Sene belanden.

De Sri Ram Sene, ook verantwoordelijk voor het veelbesproken 'Mangalore Pub Incident', richt de pijlen nu op Valentijnsdag, symbool van moreel verderf en onzedelijkheid. Leider Muthalik kondigde eerder de vorming van kuisheidsbrigades aan.

Vijf van die ploegen gaan zaterdag in Bangalore met camera's, huwelijksattributen en een priester (plus een zekere Nederlandse journalist), op zoek naar stelletjes die zich onzedelijk gedragen: die worden gedwongen ter plekke te trouwen.

Inmiddels hebben verschillende jongerenorganisaties tegenmaatregelen aangekondigd. Zo belooft de Karunada Sene alle Valentijnsvierders te hulp te schieten die worden bedreigd door de brigades van de Sri Ram Sene. Een speciaal hulpnummer is ingesteld.

De politie heeft op haar beurt verklaard hard op te zullen treden tegen iedere vorm van intimidatie of geweld. Happy Valentine!

Pakistan en 'Het Dossier' Mumbai

De nasleep van de lugubere slachtpartij die islamitische terroristen 26 november aanrichtten in Mumbai, is uitgemond in een zelfs voor diplomatieke begrippen bijzonder kinderachtig potje bekvechten. Trouw maken de kranten hier dag in dag uit gewag van iedere lange neus, beschuldigende vinger en uitgestoken tong.

Centraal staat doorgaans de map vol bewijsstukken ('Het Dossier' genaamd) die India in december naar Pakistan zond. De ene dag beweert een lid van het verbrokkelde Pakistaanse regime dat die informatie tekortschiet, de dag daarop roept een Indiase minister dat dat onacceptabel is, en de volgende dag belooft een andere Pakistaan dat er echt actie volgt.

Vraagt de Indiase regering een dag later waar die actie dan blijft, dan luidt het antwoord dat Het Dossier toch onvoldoende bewijs bevat om te vervolgen. Of dat het spoor van hun eigen onderzoekingen naar land X leidt (felle protesten land X). Of dat de daders Indiërs zijn, en het dus een binnenlandse kwestie betreft.

Vervolgens is er altijd wel weer een Indiase politicus te vinden die dan geërgerd roept dat 'alle opties open zijn'. Waarop een ander weer sussend naar 'Het Dossier' verwijst, en alles weer opnieuw begint.

De politieke situatie in Pakistan is diffuus en instabiel, maar India is ook verdeeld over de kwestie. De hindoenationalistische oppositie vindt dat de regerende Congrespartij veel te veel geduld heeft met het trainerende Pakistan.

Tegelijkertijd beschuldigt ze de Congrespartij er van de 'Indiase connectie' van de Mumbai-terroristen te verdoezelen, met het oog op de moslimachterban en de toch al wankele interreligieuze vrede.

Pakistan heeft geen baat bij een snelle oplossing van de zaak. India heeft een revaliderende premier zonder duidelijke plaatsvervanger, en over een maand of twee zijn er verkiezingen. Het bekvechten gaat nog wel even door.

Hindoe-hooligans en 'talibanisering'

De storm van verontwaardiging (en het wat stillere stormpje van instemming) n.a.v. het 'Mangalore Pub incident' is nauwelijks geluwd of de volgende rel met radicale hindoejongeren dient zich aan. Donderdag ontvoerden zulke jongeren in dezelfde stad een meisje en een jongen uit een bus. Ze mishandelden de jongen (een moslim) en bedreigden het meisje - omdat ze een praatje had gemaakt met de jongen.

Het incident was waarschijnlijk onopgemerkt gebleven, ware het niet dat het meisje de dochter is van een (socialistisch) parlementslid van de staat Kerala. Tezamen met de toch al broeiende etnische en religieuze spanningen in de staat Karnataka, waar Mangalore ligt en die wordt bestuurd door de hindoenationalistische BJP, leidt dat opnieuw tot vette koppen over 'talibanisering' van India. En, hier in Bangalore (ook Karnataka), tot een kleine demonstratie zondag van jongeren die duidelijk willen maken dat de hindoe-extremisten niet het monopolie hebben op 'de Indiase cultuur' (klik foto voor vergroting).

Ik zit hier nog niet lang genoeg om deze incidenten grondig te duiden. De media zijn sterk gepolariseerd. Engelstalige publicaties gericht op hindoenationalisten zijn er bijna per definitie niet. Afgaand op engelstalige bladen en kranten of de vele Indiërs die engels spreken kan je je nauwelijks voorstellen dat de hindoenationalisten grote steun genieten onder de bevolking.

Maar de BJP zit in de meeste staten in de regering, en heeft in sommige, zoals Karnataka, een absolute meerderheid. Tussen 1996 en 2004 was het ook nationaal de grootste partij, en vanaf 1998 leverde het de premier, Vajpayee. De partij is al dan niet openlijk gelieerd aan meerdere extremistische hindoeorganisaties die geweld niet schuwen, en vormt de facto de politieke tak van de quasi-fascistische massabeweging RSS.

Natuurlijk, er zijn verkiezingen in aantocht. De BJP is voor veel Indiërs het enige serieuze alternatief voor de eeuwige, endemisch corrupte Congrespartij. Die zal niets nalaten om de hindoenationalisten zwart te maken, door ze af te schilderen als haatzaaiende fanatici die het land zullen destabiliseren.

Maar, dat is wel duidelijk: de partijen en hun aanhang leven volledig langs elkaar heen. De groepen raken onderling steeds verder geïsoleerd. Prominente BJP-politici nemen geen afstand van geweldpleging, vergoelijken zelfs de acties van de zelfbenoemde moraalpolitie. Die combinatie van extreme polarisatie (geen pleonasme) en politieke steun voor hooliganisme is toch verontrustend.

Disco met dansverbod

Vrijdagavond in Bangalore. Outsourcing capital of the world. Stad van goed verdienende, jonge, dynamische, work-hard-play-harder hi-tech middenklasse van 'India's Silicon Valley'.

In de uberhippe F-bar op de derde verdieping: Dakterras met leren fauteuils en grote kussens, binnen glanzende muren van plexiglas en een dansvloer waarboven een vrolijke dj Ibiza-stijl house uit een iMac tovert.

Muziek, lichten, drank, dansvloer en een zaal gevuld met over-the-top opgedofte jonge mensen - alles spant samen om je te verleiden tot wat verboden is: ritmisch bewegen met verschillende lichaamsdelen tegelijk op de maat van de muziek. Beter bekend als dansen.

Zodra je meer doet dan zachtjes bewegen met het hoofd, komt er een in het zwart geklede man, meestal met snor, om je beleefd doch dringend te vermanen: No dancing sir.

Alleen de dj mag achter zijn apparatuur op en neer hupsen, maar hij steekt zijn frustratie niet onder stoelen of banken. Aan het eind van de avond - rond half twaalf sluit het uitgaansleven in het mondaine Bangalore - wordt zijn oproep tot revolutie enthousiast ontvangen.

Sluipenderwijs is in Bangalore het dansen verboden. Jongeren praten er wat beschaamd over. Ja, sinds een paar maanden wordt het dansverbod strikt gehandhaafd, vertelt de 27-jarige Vidula.

Volgens haar gaat het om een monsterverbond tussen extremistische hindoes en bezorgde ouders, die hun kinderen we een pleziertje gunnen maar ook verontrust zijn door de als westers bestempelde drink- en danscultuur.

Ze hebben wel gedemonstreerd tegen de verstikking van het uitgaansleven, vertelt Vidula's 25-jarige vriend Aashith. Het enige resultaat: Een verbod op demonstraties tegen het dansverbod.

Ik ervaarde de dansloze disco als een grote inbreuk op mijn vrijheid. En als dansen verboden is, vormt een dansvloer in een gezellige club met goede muziek dan geen schoolvoorbeeld van uitlokking?

Op de radio!

Vannacht weer op de radio. Om 4 uur (Nederlandse tijd) bespreek ik in MOT Radio (Radio 1) een opmerkelijk Indiaas krantenbericht voor nachtwerkers en slapelozen. Reageren kan!

Mijn *kuch* wat onbeholpen debuut is hier te beluisteren (rond 88.15)

Liefde in een kastesysteem

Hartverwarmend - of hartverscheurend - liefdesverhaal in The Hindu vandaag, dat zelfs Wakker Nederland bereikte: Indiaas stel woont al 25 jaar onder een boom, verstoten uit hun dorp in noordoost-India omdat de families hun huwelijk niet pruimden.

Ze bouwden een hutje onder die boom naast een station, waar ze de bamboestokjes verkopen waarmee vermoeide treinreizigers hun tanden poetsen.

Romantisch natuurlijk. Maar helemaal niet ongewoon in een land waar jaarlijks duizenden paartjes de benen nemen omdat de families geen toestemming geven voor een huwelijk.

Het verbaasde me aanvankelijk hoe wijdverbreid en vanzelfsprekend het is, dat families bepalen wie een geschikte huwelijkskandidaat is. Een levendige 16-jarige jongen uit Bangalore vertelde me in de trein met glinsterende ogen over zijn vriendin Monika.

Hij was duidelijk smoorverliefd, maar ze wisten dat het niets kon worden: ze zouden moeten weglopen, net als het stel onder de boom. Want er moet binnen de kaste gehuwd worden. Ook in het mondaine Bangalore. Er zijn trouwens honderden kasten, maar de jongen kent er 'een stuk of 25'.

Met spijt in zijn ogen vertelt hij het zijn ouders niet aan te kunnen doen, weglopen. Of hij zijn eigen kinderen zulke beperkingen zou opleggen? Natuurlijk niet. 'Ik hou niet van het kastesysteem, het is niet goed. Maar mijn ouders weten niet beter.'

Satyamschandaal: Liever stom dan slecht

Een week of drie geleden deed Ramalinga Raju, oprichter en CEO van een van Indiaas grootste en meest prestigieuze IT-bedrijven, een schokkende bekentenis. Hij had de boeken van zijn onderneming met miljarden rupees opgeblazen. Uit eerzucht, angst voor overnames en voor bemoeienis van buitenaf.

Enkele dagen later werd de alom gerespecteerde Raju gearresteerd. De beurskoers van Satyam - genoteerd in Bombay en New York - was toen al met 78 procent gekelderd. Voor het lot van de 50.000 Indiase werknemers werd gevreesd. Het grootste bedrijfsschandaal in de Indiase geschiedenis was een feit.

Toch is de megafraude sinds de publiekelijke bekentenis allerminst opgehelderd. Sterker, het vervolg - verhoor van Raju, onderzoek van de boeken van Satyam, van dochterbedrijven in vastgoed en infrastructuur in handen van familieleden, speculaties over banden met politici, enzovoort - heeft de zaak alleen maar verder vertroebeld.

Volgens Raju berust de fraude op een fout die hij enkele jaren geleden maakte, door een aantal posten op zijn balans op te blazen. Sindsdien 'bereed hij een tijger' die niet was te stoppen. Die versie is steeds ongeloofwaardiger, en het vermoeden groeit dat de luchtbel op de balans is ontstaan door het wegsluizen van kapitaal - ordinaire diefstal dus.

Duidelijk is wel dat Raju's bekentenis niet was ingegeven door berouw, maar door vrees voor onderzoek van federale autoriteiten. Raju lijkt zich opzettelijk te hebben laten arresteren door de autoriteiten op staatsniveau - die hij ongetwijfeld direct of indirect in zijn zak heeft. Bovendien blijft nu zijn familie, voornaamste begunstigden van de oplichtpraktijken - buiten schot. Een beetje zoals die andere 'berouwvolle zwendelaar', Bernard Madoff.

Het patroon is inmiddels herkenbaar: Je kunt beter deemoedig toegeven te hebben gefaald dan berouwvol bekennen te hebben gezwendeld. Het zou een stelling van Machiavelli kunnen zijn.

Obsessie met vorm

Indiase journalistiek is schrikbarend institutioneel. Politie en politici zijn zo'n beetje de enige bronnen voor journalisten, die niet van hun bureau lijken weg te slaan. Een gemiddeld voorpaginastuk wemelt bovendien van de afkortingen, titels en zelfs nummers van wetsartikelen. Dat weerspiegelt dan wel weer de Indiase politiek, waarin legalistisch gesteggel nogal eens de plaats inneemt van inhoudelijk debat.

Met de verkiezingen in aantocht wordt de krant dan ook haast onleesbaar voor leken. De laatste rel betreft de voorzitter van de machtige, maar op papier onpartijdige Kiescommissie, die een lid van diezelfde commissie wil wippen vanwege diens vermeende banden met de Congrespartij.

Dat is voor de ene krant aanleiding de lezer te vervelen met een reeks juridische argumenten en precedenten die moet aantonen dat zo'n actie onconstitutioneel is, terwijl de andere heel ver in het verleden duikt van het te verwijderen commissielid, op zoek naar misstappen - sommige meer dan dertig jaar geleden - die het wrakingsverzoek rechtvaardigen.

Hoe de rivaliserende partijen, facties en politici de grote problemen van India gaan aanpakken, in welke volgorde en waarom, je leest er een maand of twee voor de verkiezingen nagenoeg niets over. Je vraagt je af waar de kiezers in "de grootste democratie ter wereld" hun stem dan wel op baseren.

Drinkende vrouwen zijn 'on-Indiaas'

De aanvallen op uitgaanspubliek in Mangalore door radicale hindoejongeren hebben het publieke debat in India inmiddels verdeeld in voor- en tegenstanders van de 'kroegcultuur'.

Volgens tegenstanders, veelal uit hindoenationalistische hoek, is die uit het Westen geïmporteerde culturele uitwas in tegenspraak met de beste Indiase tradities. Ze beroepen zich op verkeers- en criminaliteitsstatistieken, die ook hier natuurlijk niet spreken in het voordeel van vrije alcoholverkoop.

Voorstanders wijzen erop dat de gewelddadige extremisten in Mangalore het helemaal niet gemunt hadden op alcoholgebruikers - dan waren ze wel zo'n troosteloze tl-verlichte bar binnengedrongen waar gewone Indiërs zich stelselmatig klem zuipen.

In plaats daarvan koelden ze hun woede op het hippe Amnesia, en in het bijzonder op de meisjes, die zich volgens hen schuldig hadden gemaakt aan de drievoudige misdaad minderjarig, schaars gekleed en aan de alcohol te zijn.

Het gaat volgens de laatsten dus om ordinaire onderdrukking van vrouwen. Inderdaad, zoals in zoveel religies, een aloude hindoetraditie.

India: Een spons voor terrorisme

Op Irak na wordt geen land zo hevig geteisterd door terrorisme als India. Van islamitische separatisten in Jammu en Kashmir en het Noordoosten tot communisten in het noorden en hindoenationalisten overal wemelt het land van de extremistische groepen die niet terugdeinzen voor gratuit geweld tegen burgers.

Daar komt de dreiging uit het westen bij. Erfvijand Pakistan vertoont steeds meer trekken van een failed state, met meervoudige machtscentra binnen het regime, tribale gebieden waar terroristen hun gang gaan, en sinds kort een volledige regio waar de Taliban de scepter zwaaien, in pre-2001 Afghanistan stijl.

Het Indiase leger noch het inlichtingenapparaat is opgewassen tegen deze golf van moslimextremistisch geweld. Amerikaanse terrorismedeskundigen waren gisteren voor een bezorgde Senaatscommissie in Washington opmerkelijk bot in hun oordeel: India zal de komende jaren fungeren als een spons voor moslimterreur, en de klappen voor het Westen opvangen.

Ze waarschuwden dat het land dringend hulp van de VS nodig heeft, anders zou het 'verleid kunnen worden tot maatregelen die de regionale veiligheid in gevaar brengen'.
Ergo: India moet Pakistan geloofwaardig onder schot houden, om het Westen te doordringen van de noodzaak tot samenwerking.
Een weinig geruststellend vooruitzicht.

Talibanisering van India?

Begin deze week drongen zo'n veertig opgejutte jongeren een discotheek binnen in Mangalore, aan de kust in Zuidwest-India. Camera's legden vast hoe ze bezoekers terroriseerden, vernielingen aanrichtten en meisjes hardhandig de tent uitjoegen.

De beelden zijn al dagenlang te zien op Indiase tv, en de hele week komen redacties en lezers van engelstalige kranten verontwaardigde woorden tekort om hun afschuw uit te drukken. De jongeren zijn lid van de hindoe-extremistische beweging Sri Ram Sene, een afsplitsing van Shiv Sena. Shiv Sena is weer gelieerd aan de hindoenationalistische regeringspartij BJP, van oud-premier Vajpayeee.

De BJP regeert ook in Mangalore, en het zijn vooral de vergoelijkende woorden van bestuurders - tezamen met het lankmoedige optreden van de lokale politie tegen de geweldplegers - die verontwaardiging en verontrusting wekken.

Talibanisering is natuurlijk overdreven, maar aanvallen zoals deze zullen ongetwijfeld toenemen de komende tijd, met nationale verkiezingen in het verschiet. De BJP zit in de oppositie, de Alliantie die de partij in de jaren negentig in de regering bracht is afgebrokkeld, en zoals zo vaak met extremistische bewegingen is de eerste reactie op tegenslag verdere radicalisering.

Wegwerppolitiek

Politiek gaat over Grote Ideeën, zo benadrukken onveranderlijk de handboeken politicologie, de handvesten van politieke partijen, de tekstboeken maatschappijleer, deftige columnisten en hoogdravende politici.
Maar in de huidige economische crisis vertonen bestuurders, politici en beleidsmakers een totaal gebrek aan het soort ideeën en principes waarover ze in vredestijd zo hoog opgeven. Al hun praatjes over wereld-en maatschappijbeelden blijken, eenmaal op de proef gesteld, niet meer dan een intellectueel piramidespel. Een beschamende vertoning.
De Grote Ideeën waarover politici zo graag praten zijn overbekend: Linkse (of liever: socialistische) partijen geloven in een maakbare samenleving met een staat die 'sociale rechtvaardigheid' afdwingt door de gedwongen overheveling van middelen van rijk naar arm, terwijl rechtse (of liever: liberale) partijen menen dat de onbelemmerde werking van vraag en aanbod de optimale verdeling van middelen oplevert.
De financiële crisis heeft dit hele schema overhoop geschopt. De meest laissez-faire president van Amerika sinds Ronald Reagan schroeft de overheidsuitgaven op de valreep nog even op tot historische hoogten, terwijl in Nederland het meest linkse kabinet sinds Den Uyl miljarden belastingeuro's pompt om de koopkracht van de falende bestuurders en beleggers van 's lands grootste banken op peil te houden.
En dat patroon zien we overal in de westerse wereld. Er zit geen enkel idee, geen wereldbeeld, geen overtuiging achter het onbeholpen ad hoc beleid. Van politieke opposities komt weinig anders dan vaak niet eens stilzwijgende instemming.
Als nood wet breekt, dan deugde de wet niet. Maar tien tegen een dat bestuurders, als de stofwolken van de economische puinhoop zijn neergedaald, weer ongeneerd hun principiële praatjes ten beste geven, in dezelfde adem afgevend op 'gelegenheidspolitiek', 'TV-democratie' en 'de waan van de dag'.

Life is so unfair

Sinds kort verzamel ik slogans op die grote borden langs de weg, waarop projectontwikkelaars aan voorbijgangers melden wat ze in hun schild voeren. De teksten gaan meestal vergezeld van pastelkleurige tekeningen van gelukkige gezinnen in moderne woningen met veel glas en groene planten.
"Building houses for the Upper Crest", luidt zo'n tekst bij een bouwplaats in Ernakulam, waar zwoegende arbeiders enorme bakken zand op het hoofd naar houten steigers dragen. Bij een veel groter bouwproject langs de snelweg in Trivandrum staat op een enorm bord (dat oprijst uit een rijtje krotten) te lezen: "Only a lucky few will live here! (Life is so unfair, isn't it?)" En langs dezelfde weg bouwt een aanemer die zich "Priviliged Living Inc." noemt.
Ik verzamel die slogans niet vanuit een soort misplaatste sociale verontwaardiging, integendeel. Ze illustreren iets dat me hier al van begin af aan opvalt, namelijk de acceptatie van en tolerantie voor verschillen - in welvaart, rijkdom, kansen enz.
Sociologen associëren grote verschillen in welvaart vaak met criminaliteit - zoals de endemische roof- en moordcultuur onder zwarte Zuid-Afrikanen - maar in India is daar weinig van te merken. En dat terwijl de beter gesitueerden hier nauwelijks hun best doen om sociale spanningen niet aan te wakkeren door een beetje discreet rijk te wezen.
Nee, ze consumeren er onbevangen en opzichtig op los temidden van de alomaanwezige armoede, hun koloniale Rolls Royce lookalikes terroriseren de wegen en iedereen lijkt dat volstrekt vanzelfsprekend te vinden. Getuige dus ook de slogans op die borden. Het ligt voor de hand dat te verklaren vanuit het kastesysteem, maar daarover volgende keer.

De 'sloppenporno' van Slumdog Millionaire

Indiase commentatoren en publicisten raken niet uitgepraat over Slumdog Millionaire, de Golden Globe-winnende, Oscar-genomineerde film over een jongen uit de sloppenwijken van Bombay die deelneemt aan een spelshow (een soort Lotto Weekend Miljonairs) om een oude liefde terug te vinden - en en passant miljoenen roepi's wint. Dit weekend opent de film in India.
Een heel geslaagde film vond ik. Gebaseerd op een Indiase roman, medegeregisseerd door een Indiase vrouw, met prijswinnende muziek van de Indiase musicus A.R. Rahman. Alle reden dus voor Indiërs die daartoe geneigd zijn, om met patriottische trots vervuld te zijn over deze prestatie. Maar zo werkt dat niet, althans niet onder intellectuelen van een post-koloniaal derdewereldland. Dag na dag verschijnen azijnzure opiniestukken in engelstalige media hier - en ook in de Britse trouwens. In de ergste wordt het Indiase deel van de crew bijna afgeschilderd als collaborateurs, onder een hoedje spelend met de westerse regisseur, acteurs en producenten om India in een kwaad daglicht te stellen.
De film zou de endemische armoede in India exploiteren, inspelen op de toeristische pornoficatie(!) van de Indiase krottenwijken, het valse beeld schilderen dat armoede te overwinnen valt met hard werk, of dat de straatkinderen geen hulp nodig hebben omdat ze zichzelf prima kunnen redden. Enzovoort. En natuurlijk was een volledig Indiase productie nooit zo in de westerse prijzen gevallen.
Sinds Weldenkende Westerlingen elkaar hardhandig hebben ingepeperd dat het kolonialisme een verwerpelijke en beschamende periode was, weet een elite onder de voormalig gekoloniseerde volken wellustig te parasiteren op dat schuldgevoel, om zo ongestoord zelf hun landgenoten te onderdrukken.
Iedere kritiek wordt afgedaan als neokolonialistische arrogantie, al is het land een open vuilnisbelt, de infrastructuur een chaos, het water vervuild en het volk straatarm, en al stamt vrijwel alles wat wel werkt uit de tijd van de koloniale 'onderdrukking'.
Die reflex valt nu dus zelfs een uitstekend artistiek product als Slumdog Millionaire ten deel; omdat een deel van de makers blank is (ras is erg belangrijk voor deze denkers) heeft de film niet het recht de schrijnende armoede in India aan de wereld te tonen.
De 'gewone' Indiër met genoeg geld om naar de bioscoop te gaan zal vermoedelijk een mooie en ontroerende film zien, eerlijker dan de gangbare Bollywoodkitsch, maar romantisch genoeg om de rauwe werkelijkheid even te vergeten. En trots zijn als gerechtigheid geschiedt en de film alle Oscars wegkaapt voor de neus van dat deplorabele wanproduct dat onbegrijpelijkerwijs de meeste nominaties kreeg.

Technopark, Trivandrum

In weinig landen is het verkeer zo dodelijk als in India, en van alle staten telt Kerala (31 miljoen inwoners, hoofdstad Trivandrum) ook nog eens relatief de meeste verkeersongevallen - dagelijks 100, waarbij gemiddeld 10 doden en 150 gewonden vallen.
De hobbelige snelweg naar Technopark, Trivandrum. De taxichauffeur baant zich onder voortdurend claxonneren een weg tussen de verkeersstromen. Alleen voor nog prestigieuzere auto's, bussen en vrachtwagens stelt hij de volgende halsbrekende inhaalactie even uit; al het andere verkeer - motors, scooters, auto's, riksja's, fietsen en olifanten - moet maken dat het uitwijkt. Or else.
Het Technopark is al in de jaren negentig gepland - ver voordat Bangalore zich ging afficheren als het Silicon Valley van India - maar zaken gaan in het communistische Kerala met al zijn inspraakprocedures nu eenmaal trager dan elders (A4, Zoeterwoude, anyone?). Het bestaat uit een paar moderne gebouwen en in het grootste is ARS Software gevestigd, een Nederlands bedrijf dat vanuit hier software ontwikkelt.
Bevreemdend, om vanuit het geploeter en de smerigheid buiten een kantoorruimte te betreden waar aan een wand, op platte televisieschermen, een kaart van Noord-Brabant te zien is, en camerabeelden van snelwegen in Zweden. Tegen een muur staat een groot, deels opengeschroefd bord met de tekst: Buslijn ... Naar... Vertrekt ... enz.
De Indiërs in dienst van ARS Software ontwikkelen hier systemen voor het Openbaar Vervoer in Limburg en Noord-Nederland, beheren camera's en lussen in Nederlandse en Scandinavische snelwegen, en verzamelen gegevens waarmee overheden stoplichten nog efficiënter kunnen instellen, verkeersstromen weer een tikje ordentelijker laten verlopen, en de veiligheid van Europese wegen dat ene graadje extra opschroeven.
De platte wereld is een eigenaardige plek.